Cây điều Đồng Nai ở quê mình là bạt ngàn, chẳng kém gì những nông trại điều lớn ở Bình Phước hay Đaklak. Trước đây như nhiều gia đình khác trong xóm , gia đình mình cũng bỏ vườn cây ăn trái dần mất giá do thương lái o ép để đi vào các khu công nghiệp nhưng cách đây hơn chục năm nhờ trồng lại cây điều mà những gia đình trong thôn mình dần khấm khá hơn và quay trở lại với sản xuất nông nghiệp tiên tiến . Không chỉ trồng điều , lớp trẻ bọn mình lớn lên nhờ cây điều giờ đây tự hào mang những thành phẩm từ cây điều đi khắp mọi nơi , đảm bảo chất lượng các sản phẩm từ điều tươi ngon từ nông trại cho đến bàn ăn và làm giàu cho quê hương bằng chính cây điều.
Trồng cây điều ở Đồng Nai
Cây điều (còn gọi là cây đào lộn hột), có tên khoa học là Anacardium Occidentale, thuộc họ đào lộn hột Anaca rodiaceae, có nguồn gốc từ Brazil, được các thương gia và các nhà truyền đạo người Bồ Đào Nha đưa vào các nước châu Á khoảng 400 năm nay. Riêng ở cây điều Đồng Nai được trồng cách nay trên dưới 200 năm từ vài cây được trồng quanh nhà để làm bóng mát. Bước vào những năm đồn điền Révertégat là đồn điền trồng điều đầu tiên tại Đồng Nai trên địa phần đã Long Thành trồng điều nhưng thất bại. Câu chuyện trồng điều kinh doanh ở Đồng Nai từ đó cũng đi vào quên lãng
Cho đến những năm 80-90 của thế kỷ XX, giao lưu kinh tế với thế giới được mở rộng, thị trường tiêu thụ hạt điều có yêu cầu lớn. Nhà nước có chính sách giao đất trồng rừng để phủ xanh đất trống đồi trọc, trong đó cây điều được coi là một trong những cây trồng rừng. Nhân thấy khí hậu và thỗ nhưỡng của vùng đất Đồng Nai rất thích hợp trồng cây điều , người dân các khu vực thuộc địa phận Đồng Nai được khuyến khích trồng cây điều cung cấp hạt cho các nhà máy chế biến xuất khẩu nên từ đó diện tích các vườn cây điều ở Đồng Nai cũng dần gia tăng và là nguồn kinh tế chủ lực giúp nhiều gia đình trên địa bàn tỉnh thoát nghèo . Theo đánh giá của Hiệp hội điều Việt Nam thì diện tích điều và sản lượng nhân điều xuất khẩu của Việt Nam đứng thứ 3 thế giới (sau Braxiz và Ấn Độ).
Năm 2006 Cây điều được trồng nhiều nhất ở Xuân Lộc 11.486 ha, tiếp đến là Long Thành 4603 ha, Định Quán 4108 ha, Long Khánh 3602 ha, Nhơn Trạch 3590 ha, Vĩnh Cửu 2016 ha, Biên Hòa 343 ha (chủ yếu trồng ở phường Trảng Dài) và đến năm 2020 trên toàn tỉnh có hơn 36 ngàn hecta điều
Việc phát triển trồng điều mang tính tự phát nên giống không được chú trọng. Cục thống kê Đồng Nai cho biết: hiện nay ở Đồng Nai có hàng chục giống khác nhau qua hàng trăm năm tồn tại và qua nhiều năm phát triển , cùng với sự đồng hành của hiệp hội điều Vinacast cùng Công ty chế biến nông sản thực phẩm xuất khẩu (Donafoods) đã cải thiện các giống điều tại Đồng Nai thành những cây điều cao sản chất lượng tốt được đánh giá có phần cao hơn về số lượng và chất lượng so với Điều Bình Phước
Phương pháp cải tạo giống chủ yếu áp dụng kỹ thuật ghép mắt, tháp cành từ các cây có giống gốc tốt để cải tạo vườn điều già cỗi, đồng thời chọn lọc các hạt giống từ cây bố mẹ có năng suất cao, phẩm chất tốt để ươm giống cung cấp cho nông dân.
Cây điều Đồng Nai được trồng bởi người nông dân nghèo thiếu vốn, tận dụng đất xấu (mà người ta nói vui với nhau cây tiêu cây điều là cây của người nghèo). Nhưng cũng chính nhờ cây điều đã giúp nhiều hộ nghèo tại Đồng Nai có cuộc sống khấm khá hơn , có điều kiện cho con đến trường học và quay về làm giàu cho quê hương xứ sở trên chính cây điều
Năm 1996, các nhà máy mua hạt điều thô với giá 7.800 đ, nông dân bán qua người trung gian mua gom tại nhà từ 6.500 đ/kg – 6.900 đ/kg. Người trồng điều thu lợi nhuận bình quân từ 3 – 4 triệu đồng/ha/năm, cá biệt có vườn điều thu được từ 10 – 12 triệu đồng/ha/năm nhờ thâm canh đúng mức, năng suất đạt từ 2 tấn đến 2,5 tấn/ha. Qua thời gian cùng với sự phát triển trong áp dụng khoa học kỹ thuật vào trồng trọt để tạo nên những giống điều ngon , cho hạt có kích thước tương đối và hương vị thơm béo bùi đã đưa hương vị hạt điều Đồng Nai nói riêng và hạt Điều Việt Nam lên vị trí dẫn đầu thế giới . Gía thu mua hạt điều từ vườn đạt ngưỡng 27,000 – 30,000 VND/1 KG điều nhân thô . Đó là chưa kể đến nhiều hộ gia đình bên cạnh việc cung cấp điều thô cho các đầu mối thu mua đã hợp tác với nhau để chế biến hạt điều , tạo ra những sản phẩm có giá trị cao và mang lại lợi ích kinh tế lứn
Phát triển các sản phẩm từ cây điều Đồng Nai
Lớp trẻ từ các gia đình trồng cây điều ở Đồng Nai cũng nhờ có cây điều mà có điều kiện đi học , rất nhiều bạn trẻ tiếp tục học lên về các ngành nông lâm để quay về tiếp tục phát triển cây điều quê hương xứ sở trở thành hàng thương phẩm có giá trị trên thị trường quốc tế . Người dân trồng cây điều hiện nay đã làm giàu từ mọi thành phần của cây điều như :
- Hạt điều: Là sản phẩm chính và có giá trị nhất của hạt điều. Nếu như ở Việt Nam người dân chỉ xem hạt điều là món quà biếu Tết sang trọng thì ở các nước phương Tây hạt điều là loại hạt cực kỳ dinh dưỡng bởi những chất bổ quý tốt cho cơ thể có trong hạt điều như Vitamin B, Folate, các chất chống ung thư và chống oxi hóa . Cùng với xu hướng ăn cháy hóa , việc tiêu thụ hạt điều cũng như các loại thực vật khác ở các nước phát triển ngày càng phổ biến nên hầu hết Hạt điều được phục vụ cho nhu cầu xuất khẩu . Bên cạnh xuất khẩu hạt điều tươi , nhằm tăng thêm giá trị thương mại cũng như giúp hạt điều giữ được các chất dinh dưỡng lâu hơn nên các cơ sở chế biến hạt điều tại Đồng Nai đã đầu tư phát triển hệ thống chế biến hạt điều tạo nên các loại hạt điều thơm ngon như hạt điều rang củi , hạt điều rang muối , hạt điều rang tỏi ớt , hạt điều tẩm vị … được thị trường trong và ngoài nước ủng hộ . Các sản phẩm chế biến từ hạt điều được yêu thích đến mức nhiều nhà máy tại Đồng Nai đã nhập hạt điều từ nước ngoài về chế biến và tái xuất khẩu, mang lại nguồn thu ngân sách lớn cho nhà nước cũng như tạo ra hàng chục ngàn việc làm cho người dân địa phương
- Quả giả (cuống quả) rất giàu vitamin C, có thể ăn tươi, hoặc ép lấy dịch cho lên men làm rượu nhẹ, nước giải khát lên men. Tuy nhiên không nên ăn nhiều trái tươi vì gây tưa lưỡi.
- Rượu chế biến từ quả giả này có thể dùng xoa bóp khi đau nhức; súc miệng chữa viêm họng, chống nôn mửa.
- Dầu nhân điều dùng để làm thực phẩm chức năng và điều chế thuốc.
- Dầu vỏ hạt điều (CNSL) được dùng trong công nghiệp dân dụng, điều chế ra các hóa chất như Carnadol và Carnol, làm bột ma sát (sử dụng chế tạo ra má phanh ô tô,…), dầu bôi trơn máy bay, làm sơn, vecni,… Vỏ hạt điều sau khi ép được sử dụng làm chất đốt hoặc làm ván ép công nghiệp,…
- Gỗ điều được làm ván ép chống mối mọt rất tốt, với gỗ cũ hoặc cành rụng có thể làm củi trong chế biến hạt điều rang củi
Không chỉ kinh doanh các thành phẩm từ cây điều , việc sang chiết và phát triển cây giống tạo ra giống điều mới cao sản cũng được tầng lớp trẻ với kiến thức nghiên cứu chuyên sâu để vừa làm giàu từ cây giống , vừa phát triển những giống điều mới trong khu vực .
Thách thức và cơ hội cho cây điều Việt Nam
Trong những năm 2018 , 2019 được xem là 2 năm thăng hoa nhất của ngành điều Việt Nam khi giữ vững được vị trí top 3 xuất khẩu hạt điều của thế giới và giữ vững vị trí trong vòng 10 năm liền . Tuy nhiên bước vào năm 2020 dưới tác động của dịch bệnh Covid đã gây rất nhiều khó khăn cho sản xuất các thương phẩm từ cây điều. Dịch bệnh qua đi mang đến cho cây điều Việt Nam nói chung và cây điều Đồng Nai nói riêng nhiều cơ hội và thách thức để phát triển ngành điều như :
- Những khó khăn và thách thức:
- Gía hạt điều bị giảm sút do dịch bệnh diễn ra trong thời gian dài khiến việc mua bán xuất nhập khẩu điều trên thế giới gặp nhiều khó khăn . Hạt điều không thể xuất nhập khẩu tồn tại kho doanh nghiệp nên các doanh nghiệp cần có biện phát tiêu thụ hạt điều trong nội địa
- Sau dịch , mặc dù việc thông thương hàng hóa đã dễ dàng hơn , nhất là hàng hóa Việt Nam trong đó có cây điều được thông quan theo line xanh do kiểm soát dịch bệnh tốt nhưng vì lượng xuất khẩu không lớn nên cần tìm kiếm thêm nhiều thị trường nhập khẩu hạt điều mới
- Những cơ hội với cây điều
- Sau dịch Covid và thời gian cách ly , lượng tồn hạt điều ở những nước nhập siêu hạt điều sẽ rất lớn nên hạt điều Việt Nam cần chuẩn bị thật tốt để xuất khẩu hạt đến các nước này
- Từ bài học của dịch Covid , nhiều nông trại tại Đồng Nai đã bắt đầu tiến hành nghiên cứu thêm nhiều hình thức xen canh giữa cây điều với những loại cây khác như cây điều , cao su và nhất là cacao để đa dạng hóa sản phẩm .
- Bên cạnh việc thu hoạch và chế biến hạt điều thuần túy , việc kết hợp trồng xen canh các loại cây giúp cơ sở chủ động sản xuất nguyên liệu thực phẩm , đó có thể tiến hành chế biến hạt điều kết hợp với cacao để tạo ra những món ăn cũng như các loại sữa hạt , các loại bánh kẹo mới có giá trị kinh tế lớn trong tương lai
Lời kết
Với đặc tính dễ trồng, không kén đất, chi phí đầu tư thấp, hiệu quả kinh tế khá và có tác dụng lớn trong việc bảo vệ môi trường cây điều là cây trồng thích hợp cho mọi gia đình, nhất là các hộ nghèo, được tỉnh Đồng Nai xác định là một trong những cây trồng chiến lược. Điều vẫn là cây chủ lực có diện tích lớn nhất trong nhóm các cây chủ lực của Đồng Nai và cũng là mặt hàng nông sản đứng đầu về sản lượng và giá trị xuất khẩu của tỉnh. Đồng Nai vừa triển khai đề án nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm nông nghiệp tỉnh Đồng Nai trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Hiện nay và những năm tới, Đồng Nai tiếp tục tập trung đầu tư thâm canh các vườn điều đã có để nâng cao năng suất, sản lượng và chất lượng hạt, ngoài ra tiếp tục mở rộng diện tích điều trên đất lâm nghiệp để kết hợp “phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường”, áp dụng chính sách bảo hiểm giá cho người trồng điều để người dân an tâm làm giàu từ cây điều và trồng điều
Các tìm kiếm liên quan đến cây điều
trái điều
quả điều có ăn được không
hạt điều
cashew
trái điều tiếng anh
quả hồ tiêu
Xem thêm
