Skip to content

Bánh Tráng và nguồn gốc món ăn vặt Bánh Tráng Trộn

Bánh tráng (miền bắc gọi là bánh đa) là món bánh có hình tròn, mỏng, làm từ bột gạo (hoặc có nơi dùng sắn, ngô, đậu xanh…).

Đây là món ăn gắn liền với văn hóa của người Việt, được chế biến phối hợp cùng với nhiều nguyên liệu và gia vị khác để tạo nên đa dạng các món ăn.

Tên gọi Bánh Tráng

phơi bánh tráng
banh trang muoi toi gia si re

Bánh tráng hay miền bắc còn gọi là bánh đa. Tên bánh tráng xuất phát từ cách làm món bánh này, là dùng nguyên liệu bột tráng mỏng ra rồi phơi khô.

Cái tên bánh tráng xuất xứ từ miền nam. Trước đó, miền trung và miền bắc cũng dùng tên bánh tráng. Ngoài ra, một số vùng ở Thanh Hóa còn dùng thêm cả tên bánh đa, hoặc thêm tên bánh khô để chỉ loại bánh tráng dùng để nướng và ăn trực tiếp. Còn loại bánh tráng dùng để gói nem (bánh đa nem) thì được gọi là bánh chả, do món nem rán được gọi là chả.

Tên bánh đa được dùng phổ biến ở miền bắc bắt đầu từ thời chú Trịnh. Do chú Trịnh Tráng ở đàng ngoài có tên là Tráng nên để kiêng húy, người ta đổi bánh tráng thành bánh đa. Ở phía đàng trong do không chịu ảnh hưởng của chú Trịnh nên cái tên bánh tráng vẫn tiếp tục dùng cho tới ngày nay.

Nguyên liệu làm bánh tráng

Nguyên liệu làm bánh tráng tùy mỗi khu vực, mỗi làng nghề và đặc trưng ẩm thực địa phương mà có đôi chút khác nhau.

nguyen lieu lam banh trang
banh trang muoi toi gia si re

Nguyên liệu chính thường là bột gạo, có nơi còn dùng thêm sắn, ngô, đậu xanh, hoặc pha trộn các loại với nhau. Bột nguyên liệu chính sẽ được pha lỏng với nước. Để bánh dẻo, thợ bánh cho vào thêm một ít bột sắn theo tỷ lệ hợp lý, giúp bánh ít bị bể và dễ tráng mỏng. Tuy nhiên, nếu cho bột sắn nhiều hơn sẽ làm cho bánh có vị chua. Ngoài nguyên liệu chính thì còn phối thêm các phụ gia khác như mè, muối, tiêu, tỏi, dừa, hành, đường… tùy vào loại bánh tráng và tùy khu vực.

Cách làm bánh tráng

Bột nguyên liệu chính được pha lỏng với nước, trộn thêm các loại phụ gia. Một tấm vải mỏng được căng phẳng trên miêng một nồi nước sôi để làm chín bánh.

Dùng gáo múc nước bột với lượng vừa đủ, đổ lên tấm vải nóng căng đầy hơi nóng, tráng mỏng để trải đều nước bột ra hình tròn. Bột được tráng mỏng làm sao để mỏng vừa phải mà vẫn đều, không bị chỗ dày mỏng quá. Động tác tráng bánh phải rất khéo léo và nhanh chóng, sau đó dùng nắp đậy kín lại cho bánh chín.

cach lam banh trang
banh trang muoi toi gia si re

Bánh tráng khi được tráng thành hình tròn đều được gỡ ra, và phơi trên các vỉ được đan bằng tre hoặc lá dừa nước. Bánh để khô ngon cần được phơi nắng tốt và đủ nắng. Nếu trời thiếu nắng thì bánh sẽ dễ sinh mốc, khó bảo quản được lâu.

Bánh tráng có độ dày mỏng khác nhau tùy theo mục đích sử dụng. Nếu bánh dùng để nướng thì cần tráng dày, thường có mè hoặc hành lá. Bánh cuốn ướt thì độ dày vừa phải, còn bánh cuốn khô để rán/chiên thì sẽ mỏng như tờ giấy. Tên tiếng Anh của bánh tráng là rice paper (giấy gạo) cũng là ở lý do này.

Cách chế biến và thưởng thức bánh tráng

Bánh tráng sau khi phơi khô, tùy mục đích sử dụng là gì mà cách ăn sẽ khác nhau. Bánh dày loại chuyên dùng để nướng sẽ được nướng trên than hồng đến khi bánh phồng giòn lên. Bánh loại dùng để cuốn nếu loại dày thì thường được nhún qua nước để dễ cuốn. Loại bánh dùng để cuốn chả giò (nem rán) thường là loại tráng mỏng.

Các loại bánh tráng nổi tiếng

  • Bánh đa Kế: xã Dĩnh Kế, huyện Lạng Giang, Bắc Giang
  • Bánh đa nem Thổ Hà: xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang
  • Bánh đa Đô Lương: xã Đà Sơn, thị trấn Đô Lương, xã Tràng Sơn, Đông Sơn, huyện Đô Lương
  • Bánh đa Cầu Bố: phường Đông Vệ, thành phố Thanh Hóa
  • Bánh đa làng chòm: xã Thiệu Châu, Thiệu Hóa, Thanh Hóa
  • Bánh đa Hải Bình: xã Hải Bình, Tĩnh Gia, Thanh Hóa
  • Bánh tráng Hòa Đa, Phú Yên
  • Bánh tráng phơi sương Trảng Bàng: Tây Ninh
  • Bánh tráng Mỹ Lồng                                  

Các biến thể bánh tráng

Việt Nam là đất nước có nền ẩm thực rất đa dạng nên mỗi món ăn sau mỗi giai đoạn đều có những thay đổi, biến thể phù  hợp với thị hiếu tiêu dùng.

Ngày nay khi nhắc tới bánh tráng thì hầu hết đều biết đến món ăn nổi tiếng “bánh tráng trộn” và “bánh tráng nướng”.

Bánh tráng trộn

Bánh tráng trộn là món ăn rất phổ biến trong giới sinh viên, học sinh và ngay cả giới văn phòng cũng rất yêu thích. Đây được xem là món ăn vặt, ăn nhẹ dễ làm xiu lòng người.

xe banh trang tron
banh trang muoi toi gia si re

Món bánh này xuất xứ từ Tây Ninh (miền đông Việt Nam). Thành phần chính của bánh tráng trộn là bánh tráng mỏng cắt sợi (hoặc miếng vuông), phổ biến trộn chung với muối tôm, chanh/tắc, bò khô, trứng cút, rau răm, mỡ hành, có thể thêm tôm khô, đu đủ hoặc xoài chua bào sợi.

banh trang tron
banh trang muoi toi gia si re

Các thành phần của bánh tráng trộn tùy mỗi người bán sẽ có thêm bớt vài loại gia vị như sốt tương, đậu phộng, mực sợi, phổi bò. Bánh tráng trộn được đóng trong túi nilon đơn giản và bán với giá tương đối rẻ.

Xem thêm cách làm bánh tráng trộn ngon của người Sài Gòn.

Bánh tráng nướng

Bánh tráng nướng là món ăn nhẹ xuất hiện đầu tiên ở Phan Rang (Ninh Thuận), sau đó được bán rộng rãi ở Đà Lạt, Phan Thiết và hiện tại rất phổ biến tại Sài Gòn. Nó được làm từ loại bánh tráng mỏng, đem nướng giòn lên kèm với các thành phần nhân bánh là xúc xích, khô gà, hải sản tôm cua, khô bò, phô mai, trứng gà hoặc trứng cút. Bánh tráng nướng nhìn qua giống như bánh pizza của Ý và có rưới kèm thêm nước sốt là tương ớt hoặc nước sốt me.

bánh tráng nướng
banh trang muoi toi gia si re

Loại bánh tráng nướng ở mỗi tỉnh hoặc tùy người bán mà có thể ăn chung với các món ăn vặt khác như hồ lô nướng, cá viên chiên, bạch tuộc nướng.

Các món đồ ăn vặt bánh tráng khác:

bánh tráng lụi
banh trang muoi toi gia si re
  • Bánh tráng trộn
  • Bánh tráng nướng
  • Bánh tráng cuốn
  • Bánh tráng tây ninh
  • Bánh tráng nướng đà lạt
  • Bánh tráng trảng bàng
  • Bánh tráng mắm ruốc
  • Bánh tráng lụi
  • Bánh tráng cuốn bơ
  • Bánh tráng sa tế
  • Bánh tráng me
  • Bánh tráng chấm
  • Bánh tráng mỡ hành
  • Bánh tráng muối nhuyễn
  • Bánh tráng dừa
  • Bánh tráng tắc
  • Bánh tráng sa tế tỏi
  • Bánh tráng tỏi
  • Bánh tráng xoài
  • Bánh tráng dẻo
  • Bánh tráng chuối
  • Bánh tráng sữa
  • Bánh tráng muối tắc
  • Bánh tráng trứng
  • Bánh tráng muối
  • Bánh tráng trần
  • Bánh tráng chiên
  • Bánh tráng tôm
  • Bánh tráng chuối nướng
  • Bánh tráng mỡ hành
  • Bánh tráng kẹp
  • Bánh tráng rế
  • Bánh tráng ruốc
  • Bánh tráng nước dừa
  • Bánh tráng cuốn sốt me
  • Bánh tráng bò bía
  • Bánh tráng dẻo cay
  • Bánh tráng dẻo tôm
  • Bánh tráng cuốn trứng cút
  • Bánh tráng chà bông
  • Bánh tráng hành phi
  • Bánh tráng tỏi phi
  • Bánh tráng muối ớt
  • Bánh tráng trộn muối tôm
  • Bánh tráng sa tế tỏi ớt
  • Bánh tráng cuộn

phơi bánh tráng